Prawidłowo zbilansowana dieta powinna zawierać tłuszcze roślinne, w tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Do grupy tej zalicza się kwas linolenowy (ALA), kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA). Mają one dobroczynny wpływ na zdrowie – są składnikiem błon komórkowych, wspomagają pracę układu nerwowego i zmniejszają ryzyko chorób serca. Najnowsze badania potwierdziły ich wpływ na mózg – dostarczanie kwasów omega-3 z pokarmem może wspomagać zdrowie tego organu oraz spowalniać jego starzenie się.
Badacze wykazali, że obecność kwasów omega-3 w błonach komórkowych erytrocytów zdrowych uczestników w 4. i 5. dekadzie życia była związana z lepszym funkcjonowaniem mózgu i poprawą ich funkcji poznawczych. Analiza została przeprowadzona w Centrum Nauki o Zdrowiu Uniwersytetu Teksańskiego w San Antonio przy udziale badaczy z Framingham Heart Study.
“Dotychczasowe badania dotyczyły populacji osób starszych. Nowym odkryciem było to, że nawet w młodszym wieku dieta bogata w kwasy omega-3 może obniżyć poziom większości markerów starzenia się w mózgu”- mówi dr Claudia Satizabal, autorka badania oraz adiunkt Wydziału Nauk o Zdrowiu oraz Instytutu Glenna Biggs Chorób Alzheimera i Chorób Neurodegeneracyjnych na Uniwersytecie Teksańskim w San Antonio.
Do badania zgłosiło się 2183 zdrowych uczestników (bez demencji ani udaru w wywiadzie) w 4. i 5. dekadzie życia. Naukowcy za pomocą chromatografii gazowej zmierzyli stężenie DHA i EPA w ich krwinkach czerwonych. Stężenie kwasów omega-3 obliczyli, dodając do siebie uzyskane wartości. Następnie podzielili uczestników na 2 grupy – jedną o znikomym poziomie kwasów omega-3 w krwinkach oraz drugą o nieco większym stężeniu. Badacze porównywali stężenie kwasów tłuszczowych omega-3 w erytrocytach z obrazem rezonansu magnetycznego mózgu oraz markerami wskazującymi na osłabienie funkcji poznawczych w procesie jego starzenia. Przeanalizowali również wpływ stężenia kwasów omega-3 u nosicieli genu APOE4, który jest związany z predyspozycjami genetycznymi do występowania choroby Alzheimera i chorób sercowo-naczyniowych.
Wyniki badań wskazały, że większe stężenie kwasów omega-3 było związane z większą objętością hipokampa, czyli struktury mózgu odpowiadającej za procesy uczenia się i zapamiętywania. Po drugie, spożywanie większej ilości tych kwasów tłuszczowych skutkowało polepszeniem myślenia abstrakcyjnego oraz logicznego, a dzięki temu zdolnością rozumienia złożonych zagadnień. Po trzecie, u nosicieli genu APOE4 z wyższym stężeniem kwasów omega-3 rzadziej obserwowano choroby małych naczyń krwionośnych.
“Najgorsze wyniki zaobserwowaliśmy u uczestników, u których spożycie kwasów omega-3 było najniższe. Interesujące jest to, że im więcej omega-3, tym większe korzyści dla mózgu, lecz wystarczy nawet niewielka ilość, aby zobaczyć efekty”- mówi Satizabal.
Badacze nie potrafią wytłumaczyć ochronnego działania DHA i EPA na mózg. Jedna teoria mówi o ich stabilizującym wpływie na błonę komórkową neuronów. Kwasy te są jej składnikiem i kiedy zostaną zastąpione przez przez inny rodzaj kwasów tłuszczowych, neurony stają się niestabilne. Kolejna teoria wskazuje na właściwości przeciwzapalne DHA i EPA. Chociaż mechanizmy nie są do końca poznane, zwiększona zawartość kwasów omega-3 w pokarmie przekłada się na zdrowie mózgu osób w średnim wieku oraz może działać korzystnie u osób genetycznie predysponowane do choroby Alzheimera. Aby to potwierdzić, konieczne są kolejne badania.
