Osoby w starszym wieku często mogą borykać się z problemami, jakie stwarza przewaga procesów neurodegeneracyjnych nad neurogenezą. Niekiedy stan ten może być początkiem łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI, ang. mild cognitive impairment), choroby Alzheimera lub innych form demencji. Globalny wzrost wieku populacji sprawia, że problemy związane z pogorszeniem zdolności poznawczych stają się coraz poważniejsze. Dlatego też tak istotne jest opracowanie strategii pozwalających jak najdłużej zachować sprawne działanie ośrodkowego układu nerwowego.
Zespół naukowców z University of Exeter w Wielkiej Brytanii zajmuje się wpływem aktywności umysłowej na funkcje intelektualne. W roku 2018 na konferencji Alzheimer’s Association International Conference przedstawili oni wyniki swoich badań dotyczących wpływu regularnego rozwiązywania krzyżówek na zdolności poznawcze osób w zaawansowanym wieku. Przebadano wówczas ponad 19 000 ochotników w wieku od 50 do 93 roku życia. Uczestników zapytano o to, jak często rozwiązują krzyżówki i inne zagadki słowne, przy czym umożliwiono im wybór jednej z sześciu odpowiedzi, od “nigdy” do “więcej niż raz dziennie”.
Najnowsze badania tego zespołu skoncentrowały się na zagadkach liczbowych, takich jak sudoku. Podobnie jak poprzednio, ponad 19 000 uczestników poproszono o informacje dotyczące częstotliwości rozwiązywania tego typu łamigłówek, a także o wykonanie testów służących ocenie podstawowych aspektów funkcji poznawczych.
“Odkryliśmy, że im bardziej regularnie ludzie angażują się rozwiązywanie łamigłówek takich jak krzyżówki i sudoku, tym wyższa jest ich wydajność w wielu zadaniach sprawdzających pamięć, uwagę i rozumowanie – mówi de Anne Corbett, współautor badania. – Różnica jest widoczna szczególnie wyraźnie w szybkości i dokładności działania. W niektórych obszarach była ona dość dramatyczna: w odniesieniu do środków rozwiązywania problemów osoby, które regularnie zajmują się tymi zagadkami, osiągały wyniki takie, jakby byli młodsi średnio o osiem lat. Nie możemy powiedzieć jednoznacznie, że te łamigłówki zmniejszają ryzyko demencji w starszym wieku, ale badania te potwierdzają wcześniejsze odkrycia, które wskazywały na to, że regularne rozwiązywanie łamigłówek słownych i liczbowych pomaga naszym mózgom lepiej funkcjonować przez dłuższy czas.”
Oba badania przeprowadzono z wykorzystaniem danych, które zostały zebrane w ramach inicjatywy badawczej PROTECT. Prowadzą ją dwa ośrodki naukowe, University of Exeter i Kings College London. Stanowi ona zbiór danych dotyczących obecnie ponad 22 000 osób w wieku powyżej 50 roku życia. Informacje te dostępne są drogą internetową, dlatego też umożliwiają naukowcom prowadzenie badań na dużą skalę bez konieczności poszukiwania ochotników i badania ich w laboratoriach. Osoby zarejestrowane w tej bazie danych co roku wypełniają kwestionariusze, które pomagają ocenić proces starzenia się mózgu. Dzięki temu możliwe jest poszukiwanie czynników wpływających na stan zdolności poznawczych i rozwój ich zaburzeń, w tym otępienia.
