Przewlekłe choroby wątroby są coraz to bardziej powszechne w społeczeństwie. W ich przebiegu obserwuje się postępujące zmiany polegające na stopniowym zastępowaniu prawidłowego miąższu wątroby tkanką włóknistą, co prowadzi do zaburzeń struktury i funkcji tego narządu.
Coraz więcej doniesień naukowych wskazuje, że funkcjonowanie wątroby i mózgu jest ze sobą powiązane poprzez istnienie specyficznej osi wątroba-mózg. Naukowcy podkreślają potrzebę wczesnego monitorowania chorób wątroby, ponieważ te mogą negatywnie wpływać na kondycję mózgu. Włóknienie wątroby może pogarszać funkcje poznawcze, czyli zdolności umysłowe związane z postrzeganiem, myśleniem, pamięcią, koncentracją i podejmowaniem decyzji. Ponadto nieprawidłowa praca wątroby zaburza procesy detoksykacji i może prowadzić do niewystarczającego usuwania szkodliwych metabolitów, m.in. beta-amyloidu, którego gromadzenie się w mózgu zwiększa ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Dlatego zapobieganie chorobom wątroby może pomóc opóźnić postęp chorób neurodegeneracyjnych i poprawić zdrowie społeczeństwa.
Naukowcy z Yale przeprowadzili prospektywne badanie kohortowe, którego celem była ocena związku pomiędzy włóknieniem wątroby, ogólnoustrojowym stanem zapalnym a strukturą mózgu i funkcjami poznawczymi. Badacze wykorzystali dane z brytyjskiego Biobanku, pochodzące od ponad pół miliona dorosłych w wieku 37-73 lat. U uczestników zmierzono stopień nasilenia włóknienia wątroby za pomocą skali FIB-4 (ang. fibrosis-4), objętość istoty szarej metodą neuroobrazowania, a także wykonano testy poznawcze. Następnie naukowcy wykorzystali marker ogólnoustrojowego stanu zapalnego (białko C-reaktywne), aby ustalić, czy stan zapalny organizmu może pośredniczyć w mechanizmach powstawania zaburzeń poznawczych w przebiegu włóknienia wątroby.
Badacze odkryli, że w porównaniu ze zdrowymi osobami, osoby ze zwłóknieniem wątroby miały zmniejszone zdolności poznawcze. Ponadto wśród uczestników ze zwłóknioną wątrobą zaobserwowano zanik istoty szarej w niektórych obszarach mózgu, takich jak hipokamp, wzgórze, prążkowie brzuszne, zakręt przyhipokampowy, pień mózgu czy móżdżek. Wymienione regiony mózgu są jednymi z pierwszych obszarów, w obrębie których obserwuje się zmiany w przebiegu starzenia się i chorób neurodegeneracyjnych. Wyniki badań dostarczyły również informacji, że poziom białka C-reaktywnego był wyższy u uczestników ze zwłóknieniem wątroby niż u osób zdrowych. Ponadto funkcjonowanie poznawcze i objętość istoty szarej korelowały ze stężeniem białka C-reaktywnego w surowicy, co wskazuje na potencjalną rolę ogólnoustrojowego zapalenia w osi wątroba-mózg.
Odkrycia te podkreślają znaczenie wczesnego rozpoznania włóknienia wątroby i wdrożenia stosowanych interwencji w celu zapobiegania pogorszenia się funkcji poznawczych i utraty objętości mózgu.
