...

Kategoria encyklopedii: Hormony

Aldosteron

Aldosteron to hormon produkowany w korze nadnerczy. Należy do rodziny steroidów i mineralokortykoidów. Jego receptory znajdują się m.in. w nerkach, mózgu i jelitach. Aldosteron odgrywa ważną rolę w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu oraz w funkcjonowaniu układu krwionośnego i nerek.

Kalcytonina

Kalcytonina to hormon z grupy peptydów produkowany w komórkach C tarczycy. Odgrywa ważną rolę w metabolizmie kości i w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Wzrost jej poziomu obniża stężenie wapnia we krwi. Zmniejsza wchłanianie tego pierwiastka w jelitach, hamuje jego resorpcję w kanalikach nerkowych i zwiększa jego usuwanie z moczem. Hamuje też aktywność osteoklastów i ogranicza utratę masy kostnej.

Kortyzol

Kortyzol to hormon produkowany w korzy nadnerczy. Odpowiada za homeostazę organizmu i za przebieg reakcji na sytuację stresową. Wpływa m.in. na metabolizm wielu związków, równowagę wodno-elektrolitową, gospodarkę hormonalną, przebieg odpowiedzi immunologicznej.

Neuromodulatory

Neuromodulatory to związki wpływające na przekazywanie sygnałów między neuronami. Modyfikują one procesy przekaźnictwa synaptycznego i regulują pobudliwość neuronów. Są produkowane i wydzielane przez neurony ośrodkowego układu nerwowego. Grupa neuromodulatorów obejmuje szerokie spektrum substancji neuroaktywnych. Są to głównie neuropeptydy, ale również pochodne kwasu arachidonowego i cząsteczki gazów.

Prostaglandyny

Prostaglandyny to grupa hormonów parakrynnych o bardzo dużej aktywności biologicznej. Występują we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych. Odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu całego organizmu, w tym układu odpornościowego, nerwowego, pokarmowego, rozrodczego czy sercowo-naczyniowego.

Przytarczyce

Przytarczyce to niewielkie gruczoły sąsiadujące z tarczycą. Produkują parathormon, którego rolą jest kontrolowanie poziomu wapnia we krwi. Niedoczynność przytarczyc skutkuje niedostatecznym wytwarzaniem tego hormonu i obniżeniem poziomu wapnia. Natomiast przy ich nadczynności może dojść do osłabienia kości.

Tlenek azotu

Tlenek azotu to związek o działaniu parakrynnym i dużej aktywności biologicznej. W ośrodkowym układzie nerwowym pełni funkcję neuroprzekaźnika. Ponadto działa rozkurczająco i rozszerza naczynia krwionośne i odgrywa rolę mediatora zapalnego. W organizmie występuje jako wolny rodnik, ale może też tworzyć kompleksy z jonami metali lub być magazynowany w hemoglobinie. Zarówno jego nadmiar, jak i niedobór mają niekorzystne działanie na organizm.

Tymozyna

Tymozyna to hormon produkowany w grasicy. Pobudza powstawanie limfocytów, przyspiesza dojrzewanie limfocytów T i uczestniczy w zwalczaniu chorób autoimmunologicznych. U człowieka występuje w trzech izoformach.

Tyroksyna

Tyrozyna jest hormonem produkowanym przez komórki tarczycy. Reguluje rozwój psychofizyczny i odpowiada za prawidłowy metabolizm. Uczestniczy też w funkcjonowaniu gospodarki hormonalnej organizmu. Reguluje sekrecję i siłę działania somatotropiny i glikokortykoidów, a także adrenaliny i noradrenaliny. Jest istotna także dla prawidłowej pracy serca i stanu tkanki kostnej.

Układ adrenergiczny

Do układu adrenergicznego zalicza się część współczulną autonomicznego układu nerwowego oraz rdzeń nadnerczy. Jego neuroprzekaźnikami są adrenalina i noradrenalina. Działają one stymulująco i uczestniczą w reakcji “walcz lub uciekaj”. Receptory adrenergiczne znajdują się na komórkach wielu narządów wewnętrznych, m.in. jelit, nerek, wątroby czy płuc.