...

Płat potyliczny

Płat potyliczny zawiera korę wzrokową. Odpowiada za przetwarzanie bodźców wzrokowych: analizę kształtu, koloru, głębi i ruchu. Jego neurony uaktywniają się także podczas wykonywania zadań angażujących wyobraźnię lub przywoływania z pamięci obiektów widzianych wcześniej.

Spis treści:

Płat potyliczny stanowi część kresomózgowia parzystego i jest najmniejszym z czterech płatów kory mózgu. Od przodu sąsiaduje z płatem ciemieniowym, od boku z płatem skroniowym, a od dołu z móżdżkiem. W obrębie płata potylicznego znajduje się kora wzrokowa, która uczestniczy w przetwarzaniu informacji wzrokowo-przestrzennych.

1. Budowa

Płat potyliczny zajmuje okolicę ograniczoną od przodu bruzdą ciemieniowo-potyliczną. W pobliżu brzegu górnego płata potylicznego znajduje się bruzda potyliczna górna, a bliżej brzegu bocznego – bruzda potyliczna dolna. Rozdzielają one jego powierzchnię wypukłą na trzy części, tworząc zakręty potyliczne: górny, środkowy i dolny. Na powierzchni przyśrodkowej znajduje się klinek ograniczony bruzdą ciemieniowo-potyliczną oraz zakręt językowaty ograniczony bruzdą ostrogową.

2. Ośrodki czynnościowe płata potylicznego

W obrębie płata potylicznego znajduje się pierwszorzędowa, drugorzędowa oraz trzeciorzędowa kora wzrokowa. Pierwszorzędowa kora wzrokowa (17 pole Brodmanna) pokrywa ścianę górną oraz dolną bruzdy ostrogowej i przechodzi na powierzchnię zakrętu językowatego i klinka. Z przodu, przed miejscem połączenia bruzdy ostrogowej z bruzdą ciemieniowo-potyliczną, kora wzrokowa znika z górnej ściany bruzdy i zajmuje tylko jej ścianę dolną. Z tyłu kończy się na powierzchni przyśrodkowej półkuli lub przechodzi na powierzchnię górno-boczną.

Do pola 17 docierają włókna promienistości wzrokowej, które przewodzą impulsy z siatkówki obojga oczu. Impulsy z różnych części siatkówki docierają do odrębnych okolic kory wzrokowej. Informacje wzrokowe są następnie przesyłane z pola 17 do pola 18 i 19, które odpowiadają drugo- i trzeciorzędowej korze wzrokowej. W obrębie płata potylicznego znajduje się również kora asocjacyjna ciemieniowo-skroniowo-potyliczna (39 i 40 pole Brodmanna), która jest odpowiedzialna za analizę i odbiór bodźców wzrokowych.

3. Funkcje płata potylicznego

Płat potyliczny odpowiada za widzenie, analizę kształtu, koloru, głębi i ruchu. Jego aktywność wzmaga się podczas wykonywania zadań wymagających wyobraźni lub przywoływania z pamięci obiektów widzianych wcześniej. Uczestniczy ponadto w powstawaniu skojarzeń wzrokowych, analizie widzianego obrazu oraz ustalaniu jego priorytetu (np. w przypadku skupienia wzroku na elementach poruszających się, nieruchome tło staje się mniej widoczne).

4. Uszkodzenie płata potylicznego

Uszkodzenie płata potylicznego skutkuje szeregiem powikłań związanych z zaburzeniem zmysłu wzroku. Usunięcie operacyjne obu płatów potylicznych powoduje ślepotę. Uszkodzenie pierwszorzędowej kory wzrokowej powoduje obustronne ubytki w polu widzenia, natomiast objawy uszkodzenia pozostałych pól płata potylicznego są bardziej zróżnicowane. Uraz może powodować trudności w rozpoznawaniu kolorów, liter, rysunków, znaków, symboli czy ruchu obiektu. Mogą pojawiać się halucynacje wzrokowe, niedokładne widzenie obiektów czy widzenie aureoli. W polach wzrokowych mogą pojawiać się dziury. Wszystkie te objawy mogą powodować trudności z czytaniem i pisaniem.

Bibliografia

  1. Bochenek A., Reicher M. Anatomia człowieka – Tom IV Układ nerwowy ośrodkowy. wyd.VI, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2010
  2. Narkiewicz O., Moryś J. Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, wyd. 1 (dodruk), Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, 2003
  3. Sylwanowicz W. Anatomia i fizjologia człowieka. Podręcznik dla średnich szkół medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1980
  4. http://fizyka.umk.pl/~duch/Wyklady/Kog1/Dodatki/C12-7-funkcje-kory.htm