Choć strach przed pandemią nieco już przygasł, COVID-19 wciąż nie przeszedł do historii. Wielu pacjentów zainfekowanych wirusem SARS-CoV-2 cierpi z powodu stanu nazywanego długim COVID-em. Według WHO można o nim mówić, gdy w ciągu 3 miesięcy od zachorowania na COVID-19 pojawi się i będzie utrzymywać przez co najmniej 2 miesiące choć jedna z określonych dolegliwości, w tym kaszel lub spłycenie oddechu, problemy z sercem, osłabienie mięśni, mgła mózgowa, wypadanie włosów, zaburzenia miesiączkowania czy zaburzenia węchu i smaku. Dolegliwość ta nie może przy tym wynikać z innej choroby. Obecnie nie wiadomo dokładnie, ile spośród zarażonych osób przechodzi długi COVID. Doniesienia są bardzo rozbieżne i, w zależności od opracowania, wahają się od 15% do 80%. Może on dotykać także te osoby, które przechodziły COVID-19 łagodnie lub w ogóle bezobjawowo.
Wyniki wcześniejszych badań wykazały, że SARS-CoV-2 atakuje mitochondria komórek nerwowych, co staje się przyczyną zaburzeń neuropsychologicznych. Zespół badaczy z University of California San Francisco postanowił sprawdzić, czy fakt ten może posłużyć do odkrycia biomarkera, dzięki któremu uda się zidentyfikować długi COVID.
Badacze przeprowadzili ankietę wśród 46 osób, które przeszły zakażenie SARS-CoV-2. Pytania dotyczyły 32 fizycznych objawów długiego COVID-u, a także zdrowia psychicznego, w tym pamięci, drażliwości, depresji, lęku, stresu pourazowego i specyficznych zaników czucia. Zbadano także osocze ich krwi, skupiając się na białkach wirusowych i pochodzących z neuronów. Wyizolowano egzosomy pochodzące z komórek nerwowych i astrocytów, a następnie poddano analizie ich zawartość.
Naukowcy skupili się na ustaleniu poziomu białka nukleokapsydu i białka kolca SARS-CoV-2 w pobranych próbkach osocza pobranych po upływie od 6 do 12 tygodni od postawienia diagnozy. Wyniki analizy ujawniły, że ich średni poziom był najwyższy u tych pacjentów, u których występowały objawy neuropsychiatryczne. U osób, które ich nie doświadczały poziom tych białek był niższy, ale wciąż pozostawał wyższy niż u pacjentów bez długiego COVID-u.
Naukowcy tłumaczą, że wirus SARS-CoV-2 najprawdopodobniej zakłóca pracę mitochondriów, przez co upośledza zdolność organizmu do reagowania na infekcję. Jest bardzo mało prawdopodobne, by po tak długim czasie (6-12 tygodni od postawienia diagnozy) cząsteczki wirusa pozostawały w organizmie. Obecne są jednak jego białka, które wciąż negatywnie oddziałują na komórki. To właśnie obecności tych białek badacze przypisują przewlekły charakter długiego COVID-u, gdyż molekuły te mogą wywoływać reakcję ze strony układu odpornościowego. Ten zaś atakuje komórki, w których obce cząstki się znajdują. Jeśli są to neurony, efektem są objawy neuropsychiatryczne.
Tak więc obecność białek SARS-CoV-2 na długo po przechorowaniu COVID-19 może być przyczyną długiego COVID-u, a zarazem biomarkerem, który pozwoli precyzyjnie zdiagnozować ten stan. Być może w przyszłości, dzięki małocząsteczkowym lekom, zdolnym do wnikania do wnętrza komórek i do neutralizowania określonych białek, możliwe stanie się też jego leczenie. Dalsze prace, w tym dobrze zaprojektowane badania kliniczne, mogą pozwolić na skuteczną walkę z długim COVID-em.
