“Niechaj pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem” – powiedział podobno Hipokrates w 440 roku p.n.e. Naukowcy i lekarze od dawna zastanawiają się, w jaki sposób spełnić to zalecenie, czyli jaką dietę zalecać swoim pacjentom, by ci mogli cieszyć się długim życiem w pełni zdrowia. Zespół badaczy z Uniwersytetu Południowej Kaliforni przeanalizowali szereg badań prowadzonych na najróżniejszych gatunkach – od jednokomórkowych drożdży po ludzi – w poszukiwaniu rozwiązania.
Naukowcy przeanalizowali wpływ składu pokarmu na stan zdrowia organizmów jednokomórkowych, robaków i owadów. Zbadali także, jak różnego rodzaju diety – także z zastosowaniem okresowego postu – wpływają na funkcjonowanie organizmów ssaków. Przeanalizowali także popularne diety znane z dobroczynnego wpływu na zdrowie, jak dieta śródziemnomorska, a także te bardziej kontrowersyjne, jak ketogeniczna czy wegańska. Sprawdzili, jak ma się do kondycji zdrowotnej okresowy post i ograniczenie liczby spożywanych kalorii. Na podstawie tej pracy opisali idealną “dietę długowieczności”.
Badacze ustalili, że najbardziej optymalna dieta powinna być normokaloryczna, czyli taka, która dostarcza dokładnie tyle energii, ile organizm zużywa w ciągu dnia. Nie jest to jednak regułą, gdyż bardzo ważne jest, aby utrzymać wartość BMI poniżej 25, a także właściwego poziomu tkanki tłuszczowej (zależnego od płci i wieku), co niekiedy może wymagać stosowanie deficytu kalorycznego. Ale nawet wówczas należy pamiętać o tym, by unikać niedożywienia. Idealna dieta powinna charakteryzować się średnią lub wysoką zawartością węglowodanów oraz niską, lecz wystarczającą dla zaspokojenia wymagań organizmu, zawartością białka. To ostatnie powinno pochodzić głównie ze źródeł roślinnych. Produkty zwierzęce, w tym mięso i ryby, powinny być spożywane tylko okazjonalnie. Jednakże osoby starsze, od 65 roku życia, powinny zwiększyć spożycie białka, by zapobiec spadkowi beztłuszczowej masy ciała i utracie sił. Ok. 30% energii powinno pochodzić z tłuszczów. Tu jednak naukowcy są skłonni uznać, że dopuszczalna jest też mniejsza ilość. Z pewnością jednak tłuszcze powinny pochodzić przede wszystkim ze źródeł roślinnych. Ważne są także godziny spożywania posiłków. Należy je bowiem zaplanować tak, aby pomiędzy ostatnim posiłkiem danego dnia a pierwszym następnego upłynęło 12-13 godzin. Okresowo, kilka razy do roku, można też zastosować kilkudniowy post lub dietę naśladującą post, w trakcie której zmniejsza się ilość przyjmowanych kalorii o 35-55% – to jednak jest zalecane tylko osobom zdrowym.
“Dużo roślin strączkowych, produktów pełnoziarnistych i warzyw, trochę ryb, żadnego czerwonego mięsa ani przetworów mięsnych, bardzo mało białego mięsa, mało cukru i rafinowanych zbóż, sporo orzechów i oliwy z oliwek, trochę ciemnej czekolady” – tak w skrócie opisuje idealną dietę Valter D. Longo, współautor badania.
Ogólnie rzecz biorąc “dieta długowieczności” jest zbliżona do diety śródziemnomorskiej, o której wiadomo, że jest bardzo korzystna dla zdrowia. Przypomina też sposoby odżywiania typowe dla regionów takich jak włoska Sardynia, japońska Okinawa czy kalifornijska Loma Linda – a więc tych, w których występuje stosunkowo dużo osób w wieku powyżej 100 lat.
Badacze są zdania, że dieta skomponowana według tych zasad może być cennym uzupełnieniem standardowej opieki zdrowotnej i pomóc w uniknięciu wielu groźnych chorób, szczególnie w zaawansowanym wieku. Podkreślają jednak, że osoby, które chciałyby zoptymalizować swój sposób odżywiania powinny przede wszystkim skonsultować się z lekarzem specjalizującym się w dziedzinie dietetyki. Dzięki temu możliwe będzie dobranie diety tak, aby jak najlepiej odpowiadała indywidualnym potrzebom.
