Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym oraz jedną z głównych przyczyn niesprawności i niezdolności do pracy. Ponad połowa osób cierpiących na tę chorobę pozostaje niezdiagnozowana i nie otrzymuje pomocy. Naukowcy wciąż pracują także nad ustaleniem, jakie mechanizm prowadzą do rozwoju depresji oraz nad tym, w jaki sposób można usprawnić diagnozowanie tego schorzenia.
Badacze z University of Illinois w Chicago odkryli, że u osób z depresją obecne są większe niż u osób zdrowych ilości tubuliny w tratwach lipidowych, stanowiących elementy błony komórkowej. Tubulina jest częścią kompleksu białkowego, którego rola jest utrzymanie struktury komórek. Bierze on też udział w wiązaniu specyficznego białka nazywanego Gs-alfa – cząsteczki sygnalizacyjnej, która uczestniczy w przekazywaniu sygnałów z pomocą neuroprzekaźników takich jak serotonina.
Wcześniejsze badania pozwoliły wykazać, że wysoki poziom Gs-alfa występuje w tratwach lipidowych u osób z depresją, lecz białko to nie działało skutecznie. Zastosowanie leków przeciwdepresyjnych lub inhibitora deacetylazy histonowej 6 (HDAC-6, enzymu usuwającego modyfikacje z tubuliny) ilość Gs-alfa w tratwach lipidowych zmniejszyła się. Sugeruje to, że tubulina może odgrywać ważną rolę w przebiegu depresji.
Specjaliści z Chicago przeprowadzili sekcje zwłok osób cierpiących na depresję, w tym tych, które zmarły w wyniku samobójstwa, oraz osób nie chorujących na depresję. Skupili się szczególnie na ustaleniu lokalizacji i stopnia modyfikacji tubuliny.
“Chociaż niektóre badania sugerują, że istnieją różnice między osobami z depresją, które zmarły w wyniku samobójstwa, a tymi, które tego nie zrobiły, zaobserwowaliśmy głęboki spadek zakresu acetylowanej tubuliny we fragmentach tratw lipidowych pochodzących z mózgów wszystkich osób z depresją – mówi prof. Mark Rasenick, współautor badania.”
U żadnej z grup nie zaobserwowano znaczących zmian w ilości zmodyfikowanej tubuliny alfa, HDAC-6 lub acetylotransferazy tubuliny alfa (białka, które uczestniczy w modyfikacji tubuliny). Jednakże u obu grup z depresją stwierdzono obecność mniejszej ilości zmodyfikowanej tubuliny w tratwach lipidowych niż u grupy bez depresji. Badacze są zdania, że zmniejszone acetylowanie tubuliny może być elementem, który pozwala wykorzystać Gs-alfa w tratwach lipidowych w przebiegu depresji. Leki przeciwdepresyjne odwracają ten proces i pozwalają na pełniejsze działanie Gs-alfa oraz neuroprzekaźników, które to białko aktywują.
Prowadzone są obecnie badania nad tym, czy i w jaki sposób lokalizacja Gs-alfa może być biomarkerem pozwalającym na wykrywanie depresji za pomocą badania próbki krwi. Dalsze prace będą obejmowały także diagnostykę i strategie leczenia w oparciu o tubulinę. Może to otworzyć drogę do nowego podejścia terapeutycznego i stworzyć platformy diagnostyczne, aby w ciągu kilku dni ustalić czy dany lek przeciwdepresyjny jest skuteczny.
