„Jesteś tym, co jesz” – słyszymy tak często, że hasło to może wydawać się banalne. Jednak najnowsze badania dostarczają kolejnych doniesień wyjaśniających skomplikowane mechanizmy wpływu różnych rodzajów pokarmu zarówno na funkcjonowanie ludzkiego organizmu jako całości, jak i jego poszczególnych narządów. Mózg nie jest w tym kontekście wyjątkiem. Nie od dziś mamy świadomość, że jako organ składający się w dużej mierze z tłuszczu, do prawidłowego działania potrzebuje obecności wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w codziennej diecie. Suplementacja kwasami omega-3 została do tej pory powiązana między innymi ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia oraz poprawą funkcjonowania poznawczego u chorych z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi. W swoim najnowszym badaniu naukowcy z katalońskiego Instytutu Badań nad Zdrowiem Pere Virgili (IISPV) skupili się jednak na grupie wiekowej, której mózgi nie osiągnęły jeszcze pełni rozwoju – na nastolatkach. Uczestnicy badania otrzymali nietypową receptę oraz zapas orzechów włoskich…
Okres adolescencji jest powszechnie postrzegany jako czas burzliwych zmian. Chociaż obserwowane zachowania i emocje stanowią wyzwanie zarówno dla samych nastolatków, jak i dla ich opiekunów, odzwierciedlają one naturalne procesy biologiczne zachodzące w dojrzewającym organizmie. Leżąca u ich podłoża transformacja gospodarki hormonalnej przyczynia się między innymi do stymulowania rozwoju synaptycznego płatów czołowych. To właśnie płaty czołowe odpowiadają za dojrzewanie neuropsychologiczne – umożliwiają doświadczanie złożonych stanów emocjonalnych i prawidłowy rozwój funkcji poznawczych. Jaki wpływ na funkcjonowanie neuropsychologiczne nastolatków może mieć zatem spożywanie bogatych w kwas α-linolenowy orzechów włoskich?
„Neurony, którym zapewnimy odpowiednią ilość tego rodzaju kwasów tłuszczowych, będą zdolne do wzrostu i formowania nowych, silniejszych połączeń synaptycznych” tłumaczy dr Julvez stojąca na czele zespołu badawczego z IISPV.
Naukowcy zebrali grupę ponad 700 nastolatków w wieku od 11 do 16 lat, których losowo przydzielili do dwóch grup: grupy kontrolnej oraz grupy eksperymentalna. Młodzież należąca do drugiej grupy otrzymała opracowaną przez naukowców „receptę” – zalecenie spożywania 30g orzechów włoskich dziennie przez 6 miesięcy – oraz zapas orzechów włoskich podzielony na opakowania zawierające ich rekomendowaną dzienną dawkę. Już na pierwszym etapie badania ocenie poddano zarówno funkcjonowanie poznawcze (pamięć roboczą, uwagę, inteligencję płynną oraz funkcje wykonawcze), jak i zachowanie (funkcjonowanie społeczno-emocjonalne, doświadczane objawy ADHD) nastolatków. Wskaźniki te zostały ponownie ocenione po zakończeniu sześciomiesięcznego eksperymentu.
„Choć z początku nie zauważyliśmy istotnych statystycznie różnic pomiędzy wyodrębnionymi grupami, po korekcie wyników uwzględniającej stopień stosowania się do zaleceń okazało się, że uczestnicy badania, którzy najbardziej sumiennie przestrzegali naszych wytycznych – zarówno dotyczących ilości, jak i częstotliwości spożywania orzechów – doświadczyli poprawy w zakresie funkcjonowania neuropsychologicznego” relacjonuje dr Julvez.
Pozytywne rezultaty ujawniały się w grupie nastolatków jedzących orzechy przez minimum 100 dni na przestrzeni zalecanego okresu 6 miesięcy. Efektem niecodziennej diety była nie tylko poprawa w zakresie uwagi czy inteligencji płynnej, ale również redukcja niektórych objawów ADHD. Uczestnicy doświadczający na pierwszym etapie badania symptomów zaburzenia po 6 miesiącach doświadczali mniejszych trudności między innymi w zakresie zachowania podczas lekcji oraz radzenia sobie z nadpobudliwością ruchową. Uzyskane wyniki sugerują zatem, że zapewnienie młodemu organizmowi odpowiedniej ilości kwasu α-linolenowego w diecie nie tylko umożliwia lepszy rozwój poznawczy i psychologiczny, ale może również wspomagać proces radzenia sobie z objawami ADHD.
„Okres dojrzewania jest czasem znacznego rozwoju mózgu i kształtowania złożonych zachowań społecznych – to wszystko wymaga ogromnej ilości energii i składników odżywczych” podsumowuje dr Pinar.
Naukowcy wierzą, że spożywanie orzechów włoskich minimum trzy razy w tygodniu pozwoliłoby nastolatkom na poprawę funkcjonowania poznawczego, a w konsekwencji ułatwiłoby stawianie czoła wyzwaniom okresu dojrzewania. Pewni niesamowitego potencjału spożywania orzechów włoskich, naukowcy planują kolejne badanie. Tym razem mają sprawdzić, czy spożywanie orzechów przez ciężarne matki może wpływać na rozwój poznawczy i psychiczny dziecka. Czy orzechy włoskie mogą wspomagać nasz mózg już w łonie matki? Na tę odpowiedź musimy jeszcze poczekać. W międzyczasie nie zaszkodzi jednak włączyć do diety składników, których tak bardzo potrzebuje nasz mózg.
